نقش کلسیم در بدن

کلسیم در بافت ماهیچه و استخوان

گفته می‎شود تقریبا 70 درصد بافت استخوان تشکیل شده از کلسیم است، که نقش پررنگی در سلامتی، سیستم عصبی و رشد سلول ها دارد. کمبود کلسیم موجب پوکی استخوان می‌شود و به میزان فراوان در شیر موجود است. دلیل این که زنان میانسال و مسن با وجود اطلاع از این مسأله، مبتلا به پوکی استخوان می‌شوند چیست؟!

این حقیقت نشان دهنده این است که باید بیشتر در مورد کلسیم بدانیم و منابع دیگر آن را نیز بهتر بشناسیم. کلسیم ، فراوان‎ترین مینرال موجود در بدن هست. درون بدن ما بطور تقریبی 1 کیلوگرم کلسیم وجود دارد. البته در افراد با استخوان بندی متفاوت، قطعا این میزان فرق می‌کند.

بیشتر کلسیم در استخوان‎ها و دندان‎ها وجود دارد و تنها 1% آن در بقیه بدن می‌باشد که همین 1% کارهای زیادی انجام می‌دهد. برای مثال انقباض همه ماهیچه‌های ما وابسته به وجود کلسیم است. با بالا رفتن سن، توده استخوانی به مرور زمان مواد معدنی‌اش را از دست داده و به دنبال آن عوارضی از قبیل شکستگی انتهای استخوان ران، روی هم جمع شدن ستون فقرات و… اتفاق افتاده.

حال این سوال پیش می‌آید که آیا می‌توانیم با تغذیه صحیح از این پدیده طبیعی جلوگیری کنیم؟

فعالیت‌های کلسیم در بدن

• کاهش بی خوابی
• تنظیم ضربان قلب
• باعث استحکام استخوان
• تاثیرگذار در متابولیسم آهن بدن
• تنظیم کارکرد سیستم عصبی بدن
• ضروری برای تنظیم انقباض عضلات بدن

نشانه های کمبود کلسیم

• بی خوابی
• ضعیفی مو
• گرفتن عضلات
• درد مفاصل و استخوان درد
• فشارخون بالا و دردهای زیاد قائدگی
• ناخن ها و دندان ها و استخوان های شکننده

خطرات کمبود کلسیم

از عوارض کمبود کلسیم در بدن می‌توان به بیماری راشیتیسم (Rickets) یا نرمی استخوان، استئومالاسی (Osteomalacia) یا نرم استخوانی و استئوپروز (Osteoporosis) یا پوکی استخوان اشاره کرد، که در اثر عدم تامین ویتامین D در بدن شکل میگیرد و در صورت عدم رعایت و مراقبت باعث پوکی استخوان‌ها در آینده خواهد شد. میزان مورد نیاز آن (برای یک فرد عادی) روزانه ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم است.

برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری ها، باید به میزان کافی ویتامین D و به خصوص کلسیم مصرف داشت. همچنین باید در تغذیه و سبک زندگی رعایت کنیم، برای مثال میزان چای و قهوه را کنترل کنیم، از نوشیدن کافئین پرهیز کنیم، سیگار نکشیم، به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار بگیریم و مرتب ورزش کنیم.

بیشتر بدانید: معرفی آنتی اکسیدان های طبیعی و گیاهی

عدم مصرف لبنیات

برای جذب بهتر کلسیم باید مقادیر کافی ویتامین D را نیز به دست آوریم، که برای جذب آن بسیار اهمیت دارد. ما می‎توانیم آن را از طریق نور خورشید بدست بیاوریم. تعداد زیادی از مردم از کمبود کلسیم رنج میبرند و سعی می‎کنند غذاهای غنی شده از آن را بخورند، با این حال ممکن است که کمبود آن به جذب آن مربوط نباشد بلکه از کمبود در یک رژیم غذایی روزانه بسیار مهم باشد.

شاید در اطرافیان شما هم باشند یا جایی دیده باشید که بعضی از افراد لبنیات مصرف نمی‌کنند که خب مشخصا از فواید بسیاری محروم می‌شوند. یکی از این فواید بسیار حیاتی کلسیم است که برای جلوگیری از پوکی استخوان ضروری است.

خوراکی‌های کلسیم دار

• برگ چغندر
• بادام
• لوبیا
• کلم
• اسفناج
• پیاز
• دانه کنجد
• سویا
• نخود
• عدس

درمان پوکی استخوان با رژیم غذایی

دو نوع پوکی استخوان وجود دارد:

• نوع اول که عمدتا زنان پس از یائسگی به آن مبتلا می‌شوند و در نتیجه از دست دادن بافتهای اسفنجی، زمینه روی هم جمع شدن و نشست مهره‌های پشت فراهم می‌گردد.
• نوع دوم همراه با سالخوردگی به وجود می‌آید که افراد مسن مخصوصا زنان به آن مبتلا می‌شوند. این نوع پوکی استخوان مربوطه به قسمتهای فشرده و نیز بخشهای اسفنجی استخوان بوده و از عواقب آن شکستن انتهای استخوان ران یا “شکننده شدن” سطح بیرونی استخوان قابل مشاهده است.

در فرانسه تخمین زده شده است که بیش از 500000 زن به پوکی استخوان مبتلا هستند .هر ساله تعداد شکستگی‌های استخوان ران به بیش از 50000 مورد و روی هم جمع شدن مهره‌های پشت به 70000 مورد می‌رسد. از طرف دیگر افزایش موارد شکستگی ارتباط مستقیمی با بالا رفتن سن دارد. برای مقابله با تحلیل تدریجی مواد معدنی استخوان، تجویز استروژن (هورمون زنانه) در زنان یائسه نتایج چشمگیری داشته است.

در این بین تجویزهای دیگری از قبیل (کلیستونین، بی فسفونات و …) نیز بسیار موثر بوده، با این حال درباره اثرات مصرف کلسیم بیشتر از نیاز روزانه، نظرات و نگرش‎های متفاوتی وجود دارد و حتی برخی معتقدند که مقادیر زیاده از حد، بر روی درمان اثر عکس دارد.

مقدار مصرف کلسیم

اگر مقدار کلسیمی که با مصرف یک لیتر شیر فراهم خواهد شد از طریق مواد غذایی به بدن نرسد، بایستی زیر نظر پزشک و به افرادی که در خطر ابتلا هستند، مقادیر اضافه برای آنها تجویز شود. پیشگیری دراز مدت از پوکی استخوان یکی از اهداف کارشناسان تغذیه می‌باشد.

برای این منظور آنها روی برنامه تغذیه‌ با مواد سرشار از کلسیم کار می‌کنند که این امکان را می‌دهد تا احتیاجات فرد در تمام مدت زندگی قابل تامین باشد. به علاوه تشکیل هر چه بیشتر ذخیره مواد کانی استخوان نزد تازه بالغین، می‌تواند در درجه اول دارای اهمیت باشد.

این مقدار بالای مواد استخوانی نزد مردان در سنین 25 تا 30 سالگی و نزد زنان قبل از 20 سالگی به حداثکر مقدار می‌رسد. بنابراین در زمان طفولیت و دوره بلوغ است که مقدار کلسیم توصیه شده (900 تا 1200 میلی‎گرم در روز) می‌بایست حتما به بدن برسد. این روش بهترین راه پیشگیری از پوکی استخوان در سنین بالا خواهد بود.

بیشتر بدانید: خواص خوراکی‌ ها و تغذیه خوب

در این دانستنی سایت سلامتی، قصد داشتیم تا شما را با نقش کلسیم در بدن و خطرات کمبود آن آشنا کنیم. اگر علاقمند هستید تا در زمینه‎های مجله سلامتی ، روانشناسی ، داروشناسی و طب سنتی بیشتر بدانید، سایت بدانید را دنبال کنید.